Με την έννοια "Εσωτερικό Έλεγχο", εννοούμε την ικανότητα που διαθέτει το άτομο να επηρεάζει και να αλλάζει τα δεδομένα της ζωής του, με τις εκούσιες ενέργειές του.
Η αίσθηση του Εσωτερικού Ελέγχου, εκφράζεται με την πεποίθηση ότι όχι μόνο μπορεί να έχει τον έλεγχο (control), αλλά ότι ασκεί πράγματι έλεγχο στα γεγονότα και στις συνθήκες της ζωής του, επηρεάζοντας έτσι, στον μέγιστο δυνατό βαθμό, το πώς εξελίσσονται και τελικά διαμορφώνονται.
Υπάρχουν, λοιπόν, οι άνθρωποι που πιστεύουν ότι ό,τι τους συμβαίνει είναι αποτέλεσμα των δικών τους επιλογών, συμπεριφορών, πράξεων, ικανοτήτων, και υπάρχουν και οι άνθρωποι που αποδίδουν όσα βιώνουν σε εξωτερικές δυνάμεις, όπως η τύχη, το πεπρωμένο, η μοίρα, οι άλλοι άνθρωποι, κλπ.
Στον ένα λοιπόν πόλο έχουμε τον "εσωτερικό έλεγχο" (internal control) και στον άλλο πόλο έχουμε την "αδυναμία" (helplessness ή powerlessness), μία κατάσταση όπου κυριαρχεί η πεποίθηση ότι οι ενέργειες του ατόμου δε μπορούν να επηρεάσουν τα όσα συμβαίνουν στη ζωή του, θεωρώντας ανούσιο να καταβάλουν μεγαλύτερη προσπάθεια για τη βελτίωσή τους.
Συγκρίνοντας τις δύο αυτές στάσεις, η πεποίθηση του εσωτερικού ελέγχου έχει ερευνητικά συνδεθεί με χαμηλά επίπεδα ψυχολογικής δυσφορίας. Για την ακρίβεια, είναι το πιο σημαντικό από όλα τα διαθέσιμα δεδομένα για τον εαυτό και την κοινωνία, που δύναται να επηρεάζουν τα επίπεδα της ψυχολογικής δυσφορίας.
Οι άνθρωποι με εσωτερική αίσθηση ελέγχου πιστεύουν ότι κρατούν γερά και σταθερά το τιμόνι της ζωής τους και συμπεριφέρονται αναλόγως. Κατέχουν την ευθύνη των επιλογών και πράξεών τους.
Επιπλέον: - επιτυγχάνουν υψηλές επιδόσεις στην εργασία τους και σε άλλα πλαίσια της ζωής τους, - εμφανίζουν μεγαλύτερη ικανότητα προσαρμογής και δέσμευσης στην αλλαγή, - δίνουν μεγαλύτερη αξία και επενδύουν στις προσωπικές τους δεξιότητες, - είναι πιο "ανοιχτοί" - δοτικοί - κοινωνικοί, - είναι λιγότερο ευάλωτοι στην επιρροή από εξωτερικούς παράγοντες, - εμφανίζουν χαμηλότερα επίπεδα άγχους, - εμφανίζουν υψηλότερη αυτό-εκτίμηση, - αναφέρουν αυξημένο αίσθημα ευτυχίας και νοήματος στη ζωή τους, - συνολικά απολαμβάνουν καλύτερη πνευματική και σωματική υγεία.
Πολλά στοιχεία στη ζωή μας ξεπερνούν τα όρια του ελέγχου μας, όπως π.χ. το χρώμα των ματιών μας, η φυλή στην οποία ανήκουμε, τα φυσικά φαινόμενα, κλπ. Υπάρχει, όμως, ένα τεράστιο και ανεκμετάλλευτο φάσμα ενεργειών, πάνω στις οποίες μπορούμε να επιλέξουμε είτε να ασκήσουμε έλεγχο είτε να παραδώσουμε τον έλεγχό τους στους άλλους ή στη μοίρα. Αυτές οι ενέργειες περιλαμβάνουν τον τρόπο που οδηγούμε τη ζωή μας, τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τους άλλους ανθρώπους, τον τρόπο βιοπορισμού μας – όλες τις διαστάσεις της ύπαρξής μας, δηλαδή, στις οποίες έχουμε φυσιολογικά έναν βαθμό επιλογής.
Ο τρόπος που σκεφτόμαστε για το πλαίσιο της ζωή μας, μπορεί είτε να ελαττώσει είτε να μεγεθύνει τον έλεγχο που ασκούμε σε αυτήν. Οι σκέψεις μας δεν είναι απλά μία αντίδραση σε γεγονότα. Μπορούν να αλλάξουν ό,τι επακολουθεί.
Η ανάπτυξη του Εσωτερικού Ελέγχου, αποτελεί κύριο μέρος της coaching διεργασίας. Η coaching προσέγγιση που έχουμε σχεδιάσει και εφαρμόζουμε, προσεγγίζει ολιστικά το άτομο και συμβάλλει καθοριστικά στην παροχή ολοκληρωμένης υποστήριξης κατά την πορεία του προς την αλλαγή και την ανάπτυξη!
Duane P. Schultz and Syndney Hellen Schultz, Theories of Personality, Eleventh edition, (2017, Cengage Learning)
Martin E. Seligman - Learned Optimism_ How to Change Your Mind and Your Life (2011, Knopf Doubleday Publishing Group)
Ross C.E., Sastry J. (1999) The Sense of Personal Control. In: Aneshensel C.S., Phelan J.C. (eds) Handbook of the Sociology of Mental Health. Handbooks of Sociology and Social Research. Springer, Boston, MA