Τι σημαίνει η έννοια της Ανθεκτικότητας (Resilience) και γιατί είναι σημαντική στη ζωή μας;
Έγινε ενημέρωση: 30 Οκτ 2022
Η έννοια της ανθεκτικότητας, περιγράφεται ως μία δυναμική διαδικασία επαναφοράς (coming back), η οποία περιλαμβάνει: τη θετική προσαρμογή του ατόμου στο πλαίσιο των αντιξοοτήτων που αντιμετωπίζει, επιστρατεύοντας τις διαθέσιμες πηγές του (ψυχολογικές, κοινωνικές, κλπ), ώστε να μπορεί να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες για όσο χρόνο διαρκέσουν και να βγει από αυτήν τη διαδικασία δυνατότερος, σοφότερος και ικανότερος άνθρωπος.
Η ανθεκτικότητα, είναι μία δεξιότητα που δεν είναι όμως χρήσιμη μόνο για τη διαχείριση αντιξοοτήτων (αντίδραση), αλλά βοηθά τα άτομα να γίνονται πιο διεκδικητικά για όσα επιθυμούν (δράση).
Μέσα από πολυάριθμες έρευνες, προκύπτουν 4 θεμελιώδεις χρήσεις της από τους ανθρώπους:
1. Για να ξεπερνούν εμπόδια προερχόμενα από την παιδική ηλικία (φτώχεια, συναισθηματική παραμέληση, διαζύγιο γονέων, κλπ). Η ανθεκτικότητα, τους βοηθά να αφήνουν πίσω την όποια «ζημιά» έχει προκληθεί και να αναλαμβάνουν την ευθύνη για τη δημιουργία της ενήλικης ζωής που επιθυμούν.
2. Για να πορεύονται ανάμεσα στις καθημερινές αντιξοότητες που προκύπτουν (μία αντιπαράθεση με φίλους και συγγενείς, διαφωνία με προϊστάμενο, ένα απροσδόκητο έξοδο, κλπ). Η ζωή είναι γεμάτη με άγχος και δοκιμασίες, αλλά όσοι διαθέτουν ανθεκτικότητα, δεν επιτρέπουν στις καθημερινές δοκιμασίες να επηρεάζουν την παραγωγικότητα και την ευημερία τους.
3. Για να αντιμετωπίζουν μία σημαντική δυσκολία, ένα απρόσμενο ή αναπόφευκτο γεγονός που προκαλεί μεγάλες αλλαγές στη ζωή τους (παραίτηση, απόλυση, διαζύγιο, εμμηνόπαυση, σύνδρομο "άδειας φωλιάς", απώλεια αγαπημένου προσώπου, κλπ). Ανάλογα με τον βαθμό ανθεκτικότητας, οι άνθρωποι είτε αισθάνονται αβοήθητοι και παραιτούνται από οποιαδήποτε προσπάθεια αντιμετώπισης, είτε θα επανέλθουν (come-back) βρίσκοντας τρόπο να προχωρήσουν.
4. Η τέταρτη, αφορά στον στόχο να αναθεωρήσουν το νόημα και τον σκοπό της ζωή τους, καθώς και να είναι ανοιχτοί σε νέες εμπειρίες και προκλήσεις. Έτσι, χρησιμοποιούν την ανθεκτικότητα για να επιδιώκουν όλα όσα αισθάνονται ικανοί να επιτύχουν, κάθε φορά.
Οι άνθρωποι που διαθέτουν ανθεκτικότητα:
• μπορούν να παρακολουθούν και να ρυθμίζουν τα συναισθήματά τους, καθώς και να αντιλαμβάνονται τη συναισθηματική κατάσταση των άλλων, • παραμένουν εστιασμένοι και διατεθειμένοι να ξεπερνούν τα προβλήματα, • μπορούν να διακρίνουν για ποιες από τις πτυχές μίας δυσκολίας μπορούν να έχουν τον έλεγχο και για ποιες όχι, • δίνουν ιδιαίτερη αξία στην αυτο-αποτελεσματικότητα, εφόσον πιστεύουν ότι μπορούν να κυριαρχήσουν στο περιβάλλον τους και έχουν την αυτοπεποίθηση να αναλαμβάνουν δράση, • διατηρούν ισχυρές συνδέσεις με άλλους ανθρώπους και βασίζονται σε αυτές για να λάβουν βοήθεια στις δύσκολες στιγμές, • βλέπουν τις δυσκολίες ως ευκαιρίες και πρόθυμα αναλαμβάνουν ρίσκα, εάν πιστεύουν ότι θα έχουν ως όφελος τη διεύρυνση της ζωής τους.
Στα εργασιακά περιβάλλοντα, η ανθεκτικότητα είναι ένα ποιοτικό χαρακτηριστικό που επιζητείται στους υπαλλήλους, καθώς έχει συνδεθεί με την αυξημένη απόδοση και αποτελεσματικότητα. H «ανθεκτικότητα σταδιοδρομίας» (career resilience), είναι επίσης απαραίτητη για να μπορούν τα άτομα να προσαρμόζονται στο συνεχώς μεταβαλλόμενο εργασιακό περιβάλλον, καθώς και να επιτυγχάνουν τους στόχους τους.
Η ανθεκτικότητα είναι μία δεξιότητα που όλοι οι άνθρωποι μπορούν να αναπτύξουν. Πώς; Μαθαίνοντας να κατανοούν τα μοτίβα σκέψης τους και αναπτύσσοντας συγκεκριμένες δεξιότητες, ώστε να μπορούν να διακρίνουν τις πραγματικές αιτίες των δυσκολιών και των επιπτώσεων αυτών στη ζωή τους.
Ο ρόλος του coach, είναι να βοηθά τον coachee/πελάτη να εντοπίζει και να αλλάζει ό,τι τον εμποδίζει, ενώ παράλληλα να αναπτύσσει τις δεξιότητες που απαιτούνται για να μπορεί διαρκώς να αναπτύσσεται και να προοδεύει!
Συμβουλευτική Σταδιοδρομίας, Σύγχρονες Προσεγγίσεις και Εφαρμογές (Θεοδοσάκης, Δ., Γκατζιώνης, Σ., Κώτση, Κ., Εκδόσεις ΓΡΗΓΟΡΗ, 2021)