Αξιοποίηση προσωπικών δυνάμεων και ανάπτυξη
Έγινε ενημέρωση: 5 Ιουλ
Η βάση του Coaching είναι η επιστήμη της θετικής ψυχολογίας, η οποία αφορά στη μελέτη των εσωτερικών δυνάμεων και των θετικών συναισθημάτων (Snyder & Lopez, 2007).
Αυτό το σχετικά ‘νέο’ πεδίο της ψυχολογίας (από το 1998), εκπροσωπεί τη στροφή της προσοχής των επαγγελματιών από το «τι είναι λάθος στους ανθρώπους, τι δε λειτουργεί καλά», στο «τι είναι σωστό στους ανθρώπους, τι λειτουργεί καλά», ποιες δηλαδή είναι οι δυνάμεις και τα θετικά τους στοιχεία.
Ολοένα περισσότεροι ειδικοί ψυχικής υγείας, coaches και σύμβουλοι, χρησιμοποιούν για τους πελάτες τους παρεμβάσεις βασισμένες στις δυνάμεις. (Biswas-Diener 2009, Seligman, Rashid & Parks, 2006)
Πλήθος ερευνών καταλήγουν, συμπερασματικά, σε μία αλληλουχία θετικών επιδράσεων:
η επίγνωση και η αξιοποίηση των δυνάμεών μας, αποτελεί ένα εξαιρετικά σημαντικό στήριγμα για την επίτευξη των στόχων μας,
η επίτευξη των στόχων οδηγεί στην ικανοποίηση των αναγκών μας σε μεγαλύτερο βαθμό,
και τα δύο μαζί, οδηγούν σε υψηλότερα επίπεδα ψυχικής υγείας και ευημερίας (well-being).
Επιπλέον, ο αυξημένος βαθμός ευημερίας ενισχύει τη διαδικασία μάθησης (learning), σε όλες τις ηλικίες. Αυτό συμβαίνει, διότι η θετική διάθεση διευρύνει την προσοχή μας (broadens attention) και ενισχύει τον δημιουργικό και ολιστικό τρόπο σκέψης, ενώ η αρνητική διάθεση περιορίζει σημαντικά το εύρος προσοχής (narrows attention), την κριτική και αναλυτική σκέψη. (Seligman, 2011)
Εντούτοις, τίποτα δε λειτουργεί αφοριστικά, αφού και τα «θετικά» και τα «αρνητικά» συναισθήματα είναι εξίσου σημαντικά, εφόσον εκφράζονται στις σωστές συνθήκες και στον κατάλληλο βαθμό.
Οι "top achievers", γνωρίζουν τις δυνάμεις τους, τις ικανότητές τους, οπότε θέτουν κατάλληλους στόχους, τους οποίους επιτυγχάνουν. Χτίζουν τη ζωή τους πάνω στα ταλέντα και στις δυνάμεις τους, ενώ φροντίζουν να διαχειρίζονται και να αντισταθμίζουν τις αδυναμίες τους.
Οι "low achievers", από την άλλη, δεν έχουν πλήρη επίγνωση των δυνάμεων και των ικανοτήτων τους, οπότε συχνά θέτουν μη ρεαλιστικούς στόχους, τους οποίους βέβαια δεν καταφέρνουν να εκπληρώσουν.
Ένα από τα βασικά οφέλη του coaching, είναι η δυνατότητα που προσφέρει στα άτομα να αναγνωρίσουν και να αναπτύξουν τις δυνάμεις, τις ικανότητες και τα ταλέντα τους, έτσι ώστε να δημιουργήσουν νέους τρόπους αξιοποίησής τους στην καθημερινή ζωή.
Έρευνες σχετικά με την αξία των δυνάμεων δείχνουν, ότι το να γνωρίζει και να αξιοποιεί το άτομο τις δυνάμεις του:
ενισχύει την προοπτική του για τη ζωή
γεννά αισιοδοξία
δημιουργεί αίσθηση ‘κατεύθυνσης’
βοηθά στην ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης
δημιουργεί αίσθημα ζωτικότητας
συμβάλλει στο αίσθημα πληρότητας
βοηθά στην εκπλήρωση των επιθυμιών και στόχων.
Η ανάπτυξη δε συγκεκριμένων δυνάμεων, συμβάλλει στο χτίσιμο της ανθεκτικότητας (resilience) και λειτουργεί ως «ανάχωμα» ενάντια στην κατάθλιψη και σε άλλα ζητήματα ψυχικής υγείας.
Η προσέγγιση των δυνάμεων, ενεργοποιεί και αναδεικνύει δύο βασικές, για την ανθρώπινη φύση, παραδοχές:
> όλοι μπορούν να μαθαίνουν, ώστε να είναι ικανοί σχεδόν στα πάντα,
> η μεγαλύτερη προοπτική για ανάπτυξη (growth) εντοπίζεται σε ό,τι θεωρούμε τις μεγαλύτερες αδυναμίες μας (weaknesses)!
P. Alex Linley, Karina M. Nielsen, Raphael Gillett & Robert Biswas-Diener. Using signature strengths in pursuit of goals: Effects on goal progress, need satisfaction, and well-being, and implications for coaching psychology. International Coaching Psychology Review, Vol.5 No 1 March 2010
Christopher Peterson & Martin E. P. Seligman, Character Strengths and Virtues, American Psychological Association. Oxford University Press, 2004
Martin E. P. Seligman, Authentic Happiness: Using the new positive psychology to realize your potential for lasting fulfillment. New York: Free Press, 2002